Maag- en darmklachten

Eén op de vier mensen heeft regelmatig last van zijn maag of darmen. Pijn, misselijkheid, brandend maagzuur, diarree en verstoppingen zijn dan veelgehoorde klachten. Soms is een breukje in het middenrif, een maagzweer of een ontsteking van het darmslijmvlies de veroorzaker. Soms kan er echter helemaal geen lichamelijke afwijking gevonden worden die de aanhoudende klachten kan verklaren. In dat geval wordt gesproken van functionele maag-darmklachten. De maag en de darmen spelen een cruciale rol in onze spijsvertering. Via de slokdarm wordt ons eten naar de maag vervoerd. De maag produceert maagsap, dat onder andere maagzuur en spijsverteringsenzymen bevat. Het zoutzuur, een erg agressief onderdeel van maagzuur, moet ziekteverwekkers als bacteriën, virussen en schimmels doden. Het zoutzuur activeert ook de spijsverteringsenzymen, die ons voedsel zodanig moeten afbreken dat het later door de darmwand kan worden opgenomen. De buitenkant van de maagwand bestaat uit een dikke spierlaag. Deze sterke maagspier zorgt ervoor dat voedsel in de maag goed wordt gemengd met het maagsap en wordt gekneed en fijngemalen. Bij een goed functionerende maag, verlaat je eten na een uur of drie de maag en wordt het opgenomen in de dunne darm (twaalfvingerige darm). Via de dikke darm en uiteindelijk de endeldarm, verlaat het restant van ons voedsel ons lichaam weer.

In dit spijsverteringsproces kan door tal van afwijkingen een storing optreden, die voor behoorlijk wat klachten kan zorgen. Een bacteriële of virale infectie, een overmatige productie van maagzuur, een breukje in het middenrif, een maagzweer of een ontsteking van het maag- of darmslijmvlies zijn slechts enkele voorbeelden. Bij veel mensen wordt er echter helemaal geen lichamelijke afwijking gevonden die de aanhoudende klachten kan verklaren.

Enkele veelvoorkomende aandoeningen van de maag of de darmen worden hieronder kort besproken. Meer informatie lees je in de volledige artikelen.

Aanhoudende maagklachten door een breukje in het middenrif

Je hebt vaak last van brandend maagzuur. Je bent misselijk, 's nachts komt je eten regelmatig omhoog en je hebt een vervelende pijn achter je borstbeen. Als je deze klachten herkent, heb je mogelijk last van een breukje in je middenrif. De opening in je middenrif is dan groter dan normaal, waardoor het bovenste deel van je maag in de borstholte kan komen. Het is een veelvoorkomende aandoening, die in verreweg de meeste gevallen – hoewel zeer vervelend - onschuldig is.

Pijn op de borst door krampen in de slokdarm

Jaarlijks worden er vele mensen op de hartbewaking opgenomen met ernstige pijnklachten die wijzen op een hartinfarct. Bij eenderde van die mensen worden echter geen afwijkingen aan het hart gevonden. Gerustgesteld, maar onzeker keren deze mensen weer huiswaarts. Want als het het hart niet is, wat dan wel? Een mogelijk antwoord op deze vraag is: slokdarmspasmen oftewel krampen in de slokdarm.

Misselijk en een opgeblazen gevoel door een 'luie maag'

Na het eten ben je vaak misselijk. Soms zo erg dat je moet overgeven. Je hebt het gevoel dat er een steen op je maag ligt, je voelt je opgeblazen en moet vaak boeren. Als je deze klachten herkent, heb je mogelijk last van een luie of trage maag. De maagspier trekt dan niet genoeg of niet regelmatig samen. Je eten blijft te lang in de maag zitten, met allerlei klachten tot gevolg.

Onverklaarbare maagklachten door overgevoelige maag

Veel mensen hebben al lange tijd last van maagklachten, zonder dat hiervoor een lichamelijke afwijking kan worden gevonden. Aanhoudende klachten als pijn, misselijkheid, overgeven, brandend maagzuur, veel boeren, oprispingen en een opgeblazen en vol gevoel, dwingen de meeste mensen tot een regelmatig bezoek aan de huisarts. Maar zelfs na doorverwijzing naar het ziekenhuis en een uitgebreid maagonderzoek, komen geen lichamelijke afwijkingen aan het licht. Toch blijven de klachten bestaan. Deze aanhoudende maagklachten, waarvoor geen aanwijsbare oorzaak kan worden gevonden, worden functionele maagklachten of een overgevoelige maag genoemd.

Brokgevoel: steeds het gevoel dat er iets in je keel zit

Heel veel mensen hebben wel eens last van het gevoel dat er iets in de keel blijft steken. Soms houden de klachten dagenlang aan en hoe vaak je ook je keel schraapt, hoest of slikt, het gevoel dat je een brok in je keel hebt blijft. Je maakt je zorgen. Een brokgevoel in de keel (globusgevoel) is in verreweg de meeste gevallen echter volstrekt onschuldig. Sterker nog: meestal houd je het brokgevoel zelf in stand omdat je, veelal door je zorgen, onbewust de spieren in je hals en keel aanspant.

Vaak moeten boeren wijst soms op maagproblemen

Als je vaak moet boeren, kan dat erg vervelend zijn. Vooral in gezelschap, kun je je er behoorlijk opgelaten door voelen. Iedereen boert echter weleens. Je doet het meestal niet bewust, het overkomt je en je kunt het niet tegenhouden. Boeren is een natuurlijk mechanisme van de maag om zich te ontdoen van een teveel aan lucht. Meestal een onschuldig verschijnsel dus. Wanneer je echter heel vaak moet boeren, kan dit een signaal van je lichaam zijn dat er iets niet helemaal in orde is.

Maagpoliepen kunnen soms ernstige klachten geven

Aanhoudende pijn in de bovenbuik, bloed bij de ontlasting of bloed overgeven, kan door verschillende aandoeningen veroorzaakt worden. Een ernstige maagdarmontsteking, een flinke infectie van de darmwand, een maagzweer of – in enkele gevallen – een kwaadaardige aandoening, kunnen voorgaande klachten verklaren. Een andere, relatief vaak voorkomende, mogelijkheid is een maagpoliep; een goedaardige woekering van het slijmvlies in de maag.

Vetdiarree: dunne, vettige en plakkerige ontlasting

Iedereen heeft wel eens diarree. Een vervelende klacht, zeker wanneer je voortdurend naar het toilet moet en daarbij hevige buikpijn hebt. In de meeste gevallen heb je 'gewoon' iets verkeerds gegeten of heb je een lichte maagdarminfectie te pakken. De klachten verdwijnen dan na een paar dagen vanzelf weer. Anders wordt het wanneer je heel vaak last hebt van een dunne en vettige ontlasting. Deze zogenaamde vetdiarree kan mogelijk wijzen op een onderliggende ziekte of aandoening.
Bij vetdiarree (steatorroe) zitten er teveel vetten in de ontlasting, waardoor een dunne, vettige en plakkerige brij ontstaat. De ontlasting blijft vaak in het water van de toiletpot drijven, bevat stukjes onverteerd voedsel en is soms maar lastig weg te spoelen. Daarnaast zal het je meestal opvallen dat je ontlasting lichter van kleur is en bovendien nog onaangenamer ruikt dan normaal.

Bloed bij de ontlasting: de meest voorkomende oorzaken

Naar schatting heeft 1 op de 10 mensen van 50 jaar en ouder één of meerdere poliepen in de dikke darm. Een poliep is een goedaardig gezwelletje dat ontstaat in het slijmvlies. In verreweg de meeste gevallen blijft een poliep altijd goedaardig. Slechts een klein deel verandert na verloop van tijd in een kwaadaardige tumor en veroorzaakt darmkanker. Een poliep hoeft lang niet altijd klachten te geven. Soms zorgt hij echter voor aanhoudende buikpijn, diarree, verstopping en bloed in de ontlasting.

Aanhoudende buikklachten door een darmpoliep

Naar schatting heeft 1 op de 10 mensen van 50 jaar en ouder één of meerdere poliepen in de dikke darm. Een poliep is een goedaardig gezwelletje dat ontstaat in het slijmvlies. In verreweg de meeste gevallen blijft een poliep altijd goedaardig. Slechts een klein deel verandert na verloop van tijd in een kwaadaardige tumor en veroorzaakt darmkanker. Een poliep hoeft lang niet altijd klachten te geven. Soms zorgt hij echter voor aanhoudende buikpijn, diarree, verstopping en bloed in de ontlasting.

Slokdarmklachten door een uitstulping van de darmwand

Een uitstulping van de wand van de slokdarm, een Zenker divertikel, komt vooral voor bij mensen van veertig jaar of ouder. Door een zwakke plek in de spierwand van de slokdarm, rekt het slijmvlies steeds verder uit en vormt zo een zakje waarin etensresten kunnen achterblijven. De uitstulping ontstaat vrijwel altijd bij de overgang van de keel naar de slokdarm. Slikklachten, eten dat omhoog komt, een brokgevoel in de keel en een slechte adem zijn veel voorkomende klachten.

Het norovirus veroorzaakt een zeer besmettelijke buikgriep

Het norovirus is een zeer besmettelijk virus dat jaarlijks bij zo'n half miljoen Nederlanders buikgriep veroorzaakt. Op plaatsen waar veel mensen in een relatief kleine ruimte samen verblijven, kan het norovirus een hardnekkige epidemie veroorzaken. Uitbraken komen regelmatig voor in ziekenhuizen, in verzorgingshuizen, op cruiseschepen en op scholen. Naar schatting is het norovirus wereldwijd verantwoordelijk voor 50% van de gevallen van acute buikgriep.

Kortedarmsyndroom: te weinig (functionerende) dunne darm

Een volwassene heeft een dunne darm van zo'n vijf meter lang. In de dunne darm wordt het grootste deel van de benodigde voedingsstoffen door ons lichaam opgenomen. Bij het kortedarmsyndroom is een aanzienlijk deel van deze darm afwezig of functioneert niet goed. Hierdoor ontstaan spijsverteringsproblemen, met klachten als gewichtsverlies, vetdiarree en vermoeidheid tot gevolg. Op termijn ontstaan ernstiger klachten door een chronisch gebrek aan belangrijke voedingsstoffen.

Acute diarree bij volwassenen

Acute diarree ontstaat meestal vrij plotseling. Het is een dunne, waterige ontlasting die meerdere keren per dag voorkomt. De kleur en geur wijken over het algemeen af van je normale ontlasting en soms gaat de diarree gepaard met buikkrampen, braken en koorts. De veroorzaker is vaak een infectie met virussen of bacteriën, maar ook bepaalde (nieuwe) geneesmiddelen kunnen leiden tot acute diarree. In de meeste gevallen verdwijnt de diarree na een paar dagen vanzelf weer.

Verklevingen in de darmen

Een verkleving is een verbinding tussen weefsels in het lichaam, die normaliter niet aan elkaar vast horen te zitten. Het is soort inwendig littekenweefsel; stugge strengen of vliezen, die ervoor kunnen zorgen dat darmlussen aan elkaar plakken of dat de darmwand aan de buikwand vastkleeft. De darm wordt hierdoor minder beweeglijk, waardoor klachten als diarree, verstopping, buikpijn en een opgezette buik kunnen optreden. In ernstige gevallen kan een volledige darmafsluiting ontstaan.